Page 20 - مجله بازار چرم و کفش - شماره 233

‫مریم صالحی‬ ‫کفش‬
‫نگارنده و محقق متن‬
‫قسمت دوم‬

‫پای پوش قاجار‬

‫‪-5‬پتاوه‪:‬‬
‫در عکس‌های موجود از دوره قاجار پتاوه در پای مردان دیده م ‌یشود‪.‬‬

‫دستک در کفش کلاسیک امروزی‬

‫پتاوه در پای مرد مشک به دوش(قاجار)‬

‫کفش های مردان قاجار‬ ‫همانطور که درقبل اشــاره شد‪ ،‬کفش ساغری هم در ایران متداول بود که‬
‫به‌تدریج کفش دســتک دار جای آن را گرفت‪ .‬عبدالله مســتوفی در کتاب‬
‫پایپوش زنان قاجار‬ ‫شرح زندگانی من‪ ،‬شرح زیبایی در همین زمینه دارد که کفش‌های اعیان‬
‫پوشــش زنان در دوره قاجار در مقایسه با دوره‌های قبل تغییر چشمگیری‬ ‫زاده‌های شــیک‪ ،‬کف ِش دســتک دار بود‪ .‬کف ‌شهایی که روی پا و ساق را‬
‫داشته و به دنبال آن تغییراتی نیز در پایپوش‌های مورد استفاده ایشان رخ‬ ‫بپوشــاند هنوز به تهران نیامــده و اگر هم آمده بود عمومیت نداشــت و‬
‫بهاصطــا ِح زمان‪ ،‬بعضی جلف ها بودند که از ایــن کف ِش راحتپا و حافظ‬
‫داده‌است‪.‬‬ ‫ســرما می پوشیدند‪ .‬یک مرتبه در دوازده ســالگی بر حسب تصادف یکی‬
‫جــوراب‪ :‬زنــان در دورهی اول اغلب در زمســتان جوراب ســفید به پا‬ ‫از این کف ‌شها نصیبم شــد که هیچوقت جرأت نم ‌یکردم جلوی بزرگترها‬
‫م ‌یکردند و در تابســتان با پای برهنه در اندرون ‌یها راه می‌رفتند‪ .‬دردوره‬ ‫آنکفش راپا کنم‪ ....‬درباریان ایران در همه چیز پیشــقدم بودند‪ ،‬ب ‌هخصوص‬
‫در نوگرایــی و اخذ فرهنگ اروپایی‪ .‬به نوشــته آرنولد انگلیســی‪« :‬میرزا‬
‫دوم‪ ،‬برروی شلوا ِرتنگ و چسبان این جوراب سفید را م ‌یپوشیدند‪.‬‬ ‫حســین خان تنها ایرانی بود که در تالار کاخ سلطنتی کفش به پا داشت‪.‬‬
‫جوراب سفید در دو نوع کوتاه و بلند دیگری جوراب بلند که دارای راه‌های‬ ‫کفش ســیاه براق و جوراب‌های سفیدی که می‌پوشید جلب توجه م ‌یکرد‪.‬‬
‫افقــی بــود‪ .‬گاهی این جورا ‌بها را از روی شــلوار و گاه بــه تنهایی به پا‬
‫دیگران کفش خودشان را ازپا در میآوردند‪».‬‬
‫م ‌یکردند‪ .‬ولی اغلب زنان راغب بودند پای برهنه باشند‪.‬‬ ‫دســتک یکی از اجزای کفش م ‌یباشــد که به صــورت داخلی یا خارجی‬
‫زمانی که ناصرالدین‌شــاه به کشور انگلستان درســال ‪۱۳۰۶‬سفر کرد‪ ،‬به‬ ‫پهلوهای پا و پشــت پاشــنه را پوشــش م ‌یدهد‪(.‬این قطعه در کفش‌های‬
‫عنوان سوغاتی برای همسران خوداز شهر براد فوردانگلیس‪ ،‬جوراب را وارد‬
‫ایران کرد بعد از گذشت چندین سال و با استفاده متداول مردم از جوراب‬ ‫کژوال و کلاسیک امروزی نیز مشاهده م ‌یگردد‪).‬‬

‫‪ 8‬شمــاره‪ l۲33‬مردادماه‪۱۴۰4‬‬