Page 30 - ماهنامه بازار چرم و کفش - شماره 223
P. 30
طراحی
قدرت کف شهای پاشنه بلند برخاسته از شرق
خاســتگاه کفش‌های زیره‌بلند و پاشنه بلند که اکنون در پایپوش‌های اثر نقاش ایرانی معین مصور که شاه عباس اول را نشان
زنانه‌ی پســندروز در غرب ســیطره دارد قرن‌ها قبل در شرق بوده است. می‌دهد و آ برنگ نقر های طلایی به ابعاد 21در 11سانتی‌متر
پایپوش‌هــای بلند در تندیس‌های آفرودیت و ســایر زنــان خیالی یونان است که در موزه‌ی دانشگاه هاروارد قرار دارد.
باســتان به چشــم می‌خورد اما این سبک جلوه‌ای از اشــتیاق یونیان به
ابداعات شرقیان اســت .در واقع برای یونانیان ،شرق و به خصوص رقیب 18شمــاره l۲23مهر۱۴۰2
اصلی‌شان ایران جلوه‌ای از شیکی بود که به ویژه در مورد پسندهای زنانه
( از جمله‌ی پایپوش‌های بلند) این گونه بود .در بســیاری از رســاله‌های
یونان باســتان نیز از فریبندگی و خطرناکی جذابیت شرقی زنهار داده‌اند.
یکی دیگر از سبک‌های ایرانی یعنی کفش پاشنه‌دار که نفرات سواره‌نظام
به پا می‌کردند تا پاهای‌شــان از رکاب در نیاید در اواخر قرن شــانزده به
پســندروز غرب راه یافت و اشراف از آن اســتفاده می‌کردند که در شکل
زیــر می‌بینیم .مردان اروپا در دوران ائتلاف نظامی و تجاری با ایران علیه
امپراتوری عثمانی از کفش پاشنه‌دار ایرانی و حال‌وهوای مردانه‌ی آن که
قدرت و ماجراجویی نظامی را بازتاب می‌داد خوش‌شان آمد.
ســایر انواع پایپوش زیره بلند نیز در روند اثرگذاری متقابل بین شرق
و غرب رونق یافت .مثل صندل‌های موســوم به نعلین یا قباقیب که زنان
در حمام‌های امپراتوری عثمانی به پا می‌کردند تا پای‌شــان بالاتر از کف
حمام قرار گیرد و خیس نشــود به احتمال زیاد از کفش حمام رومیان به
نام اســکالپونیا سرچشمه گرفته است .نعلین به دلیل آن که با حرم‌سراها
پیوند داشــت به نماد شیکی در غرب و به ویژه ونیز تبدیل شد .شهر ونیز
از قدیم پیوندهای تنگاتنگی با جهان اسلام داشت .ممکن است کفش‌های
زیره‌بلنــدی به نام چوپاین که نجیب‌زادگان و درباریان ونیز دوران نوزایی
همــراه با ردای بلند می‌پوشــیدند نیز متأثر از شــکل زیره‌بلند نعلین در
خاور نزدیک باشــد .البته بارها گفته‌اند که چوپاین نقش حفاظتی داشت
و ســبب می‌شــد پا و لباس زنان از کف کثیف خیابان‌ها فاصله بگیرد اما
تحقیقات اخیر نشان‌گر آن است که چوپاین در واقع و عمدتاً برای بلندتر
جلوه دادن قد به کار می‌رفته است و در شکل زیر نمایان است .این کفش
عمدتــاً زیر لباس پنهان می‌ماند ولی جلوه از ثروت‌مندی صاحب خود بود
زیرا کســی که لبــاس گران‌قیمت به تن می‌کرد چنیــن کفش هم به پا
می‌کرد تا از کثیف شدن کفش جلوگیری کند.
پایپــوش زیره‌بلند نیز که جلــوه‌ای از موقعیت اجتماعی و هویت زنان
بــود قرن‌ها پیش از آن از نمادهای فرهنگ در آســیا بــود .وقتی اقلیت
قومی منچو در ســال 1644در چین به قدرت رســید خمیده‌سازی پای
زنــان را که اکثیریت قومی هان انجام می‌دادند تا تشــخص زنانه‌ی خود
را نشــان دهند ممنوع کرد .اما زنان منچو کفش‌های چشم‌گیر زیره‌بلند
می‌پوشیدند که شکل طبیعی پا را حفظ می‌کرد .این کفش‌ها که احتمالاً
